Od 2005/2006 roku obowiązuje nowa matura, której założenia są nieco inne niż w przypadku dawnego egzaminu dojrzałości. Różnice zauważalne są między innymi na egzaminie z języka angielskiego, podczas którego, wbrew wcześniejszym zasadom, nie można korzystać ze słowników. Podczas egzaminu ustnego sprawdzana jest praktyczna znajomość słownictwa oraz struktur gramatycznych. Wcześniej ów egzamin był nieobowiązkowy a w przypadku osób go zdających kładziono nacisk bardziej na teorię niż praktykę. Ze zdawania matury obecnie zwalnia wyłącznie osiągnięcie statusu finalisty bądź laureata na ogólnopolskim szczeblu olimpiady językowej. Certyfikaty FCE i CAE oraz osiągnięcia na olimpiadzie ogólnopolskiej na szczeblu wojewódzkim od roku 2005 w liceach i 2006 w technikach nie dają tego przywileju. W przypadku egzaminu maturalnego występuje podział na poziom podstawowy oraz rozszerzony. Do pierwszego z nich ma obowiązek przystąpić każdy, kto jako język obcy nowożytny wybrał angielski. Egzamin na poziomie rozszerzonym mogą zdawać chętne osoby (przy czym muszą one przystąpić również do egzaminu podstawowego). W przypadku matur ustnych od roku 2011 można wybrać poziom, na jakim będzie się do niego przystępowało, do tego roku był to wyłącznie poziom podstawowy. W celu zdania nowej matury należy udzielić prawidłowych odpowiedzi przynajmniej w 30% (dotyczy to egzaminu ustnego i pisemnego na poziomie podstawowym). Ilość uzyskanych punktów na poziomie rozszerzonym nie ma wpływu na pozytywny lub negatywny wynik matury.